Η Μονή της Παναγίας Σουμελά στον Πόντο .........................

Η μονή ιδρύθηκε το 386 κατά την παράδοση από τους Αθηναίους μοναχούς Βαρνάβα και Σωφρόνιου, όπου και μεταφέρουν την εικόνα της Παναγίας από τον ναό της στον Παρθενώνα και την πήγαν στον Πόντο. Την εικόνα της Πανάγιας Αθηνιώτισσας, κατοπινή Σουμελά, τη ζωγράφισε ο Ευαγγελιστής Λουκάς.

Η μονή βρίσκεται στο όρος Μελά νότια της Τραπεζούντας σε υψόμετρο 1320 μέτρα πάνω από την επιφάνια της θάλασσας. Το μοναστήρι είναι χτισμένο σε έναν γιγάντιο βράχο και φαίνεται να κρέμεται από αυτόν, στο βάθος της γραφικότατης κοιλάδας του ποταμού Πυξίτη. Απέχει από το Δικαίσιμο (Cevislouk) περίπου 40 χιλιόμετρα και από την Τραπεζούντα γύρω στα πενήντα.

Η Μονή της πανάγιας Σουμελά γνώρισε μεγάλη λάμψη επί Μ. Κομνηνών. Ιδιαίτερα ο Αλέξιο Γ' (1349-1390) ανακαίνισε τον ναό στη μορφή που διατήρησε μέχρι τελευταία. Από τότε σώζονταν τοιχογραφίες με μορφές αγίων και αυτοκρατόρων. Μετά την κατάκτηση του Πόντου από τους Τούρκους η μονή συνεχίζει να υπάρχει και γίνεται το κέντρο των Χριστιανών και σύμβολο της Ορθοδοξίας.

Έτσι έζησε μια πηγή φωτός, που κράτησε ολόκληρο τον Ελληνισμό του Πόντου στα δύσκολα εκείνα χρόνια. Με την Μικρασιατική καταστροφή εγκατέλειψαν και οι Μοναχοί με την βία την Μονή, αφού όμως έκρυψαν την εικόνα, το χειρόγραφο Ευαγγέλιο του Οσίου Χριστόφορου και τον βαρύτιμο Σταυρό του αυτοκράτορα Μανουήλ Γ' (1391-1417).

Οι τελευταίοι Μονάχοι εξεδιώχτηκαν τον Αύγουστο του 1924. Μετά από αίτημα του Βενιζέλου τον Οκτώβριο του 1931 πήραν τη συγκατάθεση από την Τουρκική Δημοκρατία, ανάσκαψαν τα βρήκαν τα ιερά κειμήλια και τα μετέφεραν στην Ελλάδα.

Ανιστορήθηκε στην Ελλάδα το 1951 στα υψώματα καστανιάς Βέροιας η νέα Μονή Σουμελάς, από τον Φίλωνα Κτενίδη. Αποτελεί τόπο πανελλήνιου προσκυνήματος και παγκόσμιας ποντιακής αμφικτιονίας κάθε Δεκαπενταύγουστο.
πηγη..αγιορειτικο βημα.